Marzec 1943 r. Gestapo celnie uderza w warszawskie Szare Szeregi. W ręce Niemców wpada najpierw dowódca hufca praskiego phm. pchor. Henryk Ostrowski „Heniek", a po kilku dniach - dowódca hufca „Południe" phm. pchor. Jan Bytnar „Rudy". Czy złapani i katowani w siedzibie gestapo przy Al. Szucha harcerscy konspiratorzy będą mieli szansę na przeżycie? Czy zostaną pozostawieni własnemu losowi? Na pomoc aresztowanym ruszają koledzy i przyjaciele z Grup Szturmowych Szarych Szeregów z Tadeuszem Zawadzkim „Zośką", Aleksym Dawidowskim „Alkiem" i Janem Rodowiczem „Anodą" na czele. Są gotowi poświęcić życie. Organizują akcję odbicia aresztowanych w biały dzień, w centrum miasta. To pierwsza tak poważna dywersja bojowa w stolicy, wymaga zgody dowództwa Kedywu Komendy Głównej AK. Czas ucieka - „Rudy" i „Heniek" mogą nie przeżyć następnego przesłuchania. W końcu 26 marca przychodzi rozkaz: „Trzaskać". [https://ksiegarniaipn.pl]

Publikacja zawiera 130 dokumentów archiwalnych. Są to protokoły przesłuchań świadków, protokoły przesłuchań podejrzanych, notatki informacyjne powstałe w czasie śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Wojewódzką w Warszawie przeciwko ks. Jerzemu Popiełuszce. Ich uzupełnienie stanowią dokumenty wytworzone przez Urząd ds. Wyznań, notatki służbowe funkcjonariuszy SB, plany czynności operacyjno-śledczych oraz doniesienia tajnych współpracowników SB wykorzystywane przez komunistyczne służby specjalne do inwigilacji kapelana Solidarności. W tomie zamieszczono ponadto tzw. informacje dzienne MSW, pozwalające na odtworzenie nastrojów panujących wśród Polaków od momentu podania do publicznej wiadomości informacji o zaginięciu ks. Jerzego Popiełuszki aż do czasu jego pogrzebu.

Wraz z powstaniem Centralnego Projektu Badawczego IPN „Polska emigracja polityczna 1939-1990” skupieni wokół niego historycy stanęli przed problemem badawczym, gdzie znaleźć kompletną informację o zbiorach przechowywanych zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Dlatego w porozumieniu z archiwistami m.in. z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych oraz Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN postanowili zrobić przegląd istniejących zasobów. Miała temu służyć konferencja zorganizowana w Warszawie w grudniu 2014 r., której rezultatem jest niniejsza książka. Choć charakter i forma zebranych w niej artykułów są różne - od ważnych komunikatów sporządzonych przez pasjonatów po obszerne wykazy zasobów archiwalnych - wszystko w istotny sposób oddaje nasze wyobrażenie o geografii polskiej spuścizny na świecie.

Jerzy Kulczycki w polskim środowisku społecznym Londynu był znany i czynny na wielu polach. Jakiś sensus publicus był zresztą z pewnością rysem jego bardzo charakterystycznym. Reagował żywo na sygnały otoczenia i przejawiał osobisty stosunek do spraw publicznych. Nie stronił od akcji, był typem społecznika, człowieka - potocznie mówiąc - z żyłką społeczną. Wszakże pośród tych rozmaitych zatrudnień jeden nurt działania był mu szczególnie bliski i w tym właśnie nurcie pozostawił najtrwalszy własny ślad. Stał się prawdziwie człowiekiem książki: księgarzem i wydawcą. [...] Myślę, że apogeum jego wysiłków i osiągnięć edytorskich i księgarskich przypadło na lata 1970-1990. (Czy to nie były te lata, w których blask książki emigracyjnej miał dla nas w kraju szczególny urok? Lata, w których prześcigaliśmy się, entuzjastyczni czytelnicy tych książek, w obmyślaniu skutecznej strategii i taktyki omijania cenzuralnych i celnych barier?). Andrzej Paluchowski

Rządy komunistów w Polsce nigdy nie opierały się na demokratycznej legitymacji. W PRL regularnie przeprowadzano co prawda wybory sejmowe, ich wynik był jednak z góry przesądzony. Powszechne głosowania stanowiły element fasady maskującej rzeczywiste mechanizmy władzy, gdyż o podziale mandatów poselskich decydowały gremia kierownicze PZPR. Książka stanowi wielopłaszczyznową analizę kolejnych wyborów do Sejmu PRL. Autor, wychodząc od charakterystyki systemów wyborczych Związku Radzieckiego i państw strefy radzieckiej dominacji w Europie, charakteryzuje zarówno ich oficjalny wymiar (przepisy prawa, propagandę, rytuały wyborcze), jak i to, co kryło się za wspomnianą fasadą: nieformalne praktyki, manipulacje i fałszerstwa, zakulisową rywalizację i działania aparatu represji. Opisuje kolejne kampanie wyborcze w PRL, społeczną percepcję peerelowskich głosowań, różnego rodzaju formy oporu oraz działania opozycji antykomunistycznej związane z wyborami. [ipn.gov.pl]

Komiks "Bitwa Warszawska 1920 r." przedstawia historię jednej z 18 najważniejszych bitew w dziejach świata z perspektywy uczestniczących w zmaganiach warszawskich ochotników. To w większości ludzie bardzo młodzi – uczniowie stołecznych szkół, którzy masowo zaciągnęli się do wojska, by bronić dopiero co odzyskanej wolności. To także historia ich kapelana ks. Ignacego Skorupki, który swoją posługę duszpasterską postrzegał w kategoriach służby w pierwszym szeregu – razem ze swoimi podopiecznymi z czasów pokoju. To także historia głównych aktorów wspomnianej batalii: marszałka Józefa Piłsudskiego, gen. Józefa Hallera, gen. Tadeusza Rozwadowskiego, gen. Lucjana Żeligowskiego, gen. Władysława Sikorskiego, dzięki którym Polska i Europa mogły cieszyć się wolnością przez blisko 20 kolejnych lat. [https://www.znak.com.pl]

Minęło zaledwie pięć dni od przekazania Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną władzy nad wojskiem, co dało początek odrodzeniu Rzeczypospolitej, gdy 16 listopada 1918 roku dowództwo sił zbrojnych Rosji Sowieckiej utworzyło w strukturach Armii Czerwonej związek operacyjny nazwany Armią Zachodnią i postawiło przed nim cel: zająć Białoruś i Litwę, a w odleglejszej perspektywie – ziemie polskie. Potem zaś miliony krasnoarmiejców miały ruszyć na Zachód. Taka decyzja wynikała wprost z doktryny bolszewickiej, głoszącej uniwersalność komunistycznej utopii i przewidującej narzucenie jej innym państwom. Wojna polsko-bolszewicka nie rozpoczęła się, jak chcieliby historycy i propagandziści sowieccy oraz rosyjscy, w 1920 roku wyprawą kijowską Piłsudskiego, lecz dużo wcześniej. [opis z lubimyczytac.pl]

Kardynał Henryk Gulbinowicz, w latach 19701976 administrator apostolski w Białymstoku, w latach 19762004 metropolita wrocławski, został zapamiętany przede wszystkim z czasu, kiedy posługiwał w stolicy Dolnego Śląska. Zapisał się w pamięci wiernych nie tylko jako ordynariusz archidiecezji wrocławskiej, ale również jako jeden z tych hierarchów, którzy od lat osiemdziesiątych XX w. wywierali znaczący wpływ na życie Kościoła polskiego. Był i jest postrzegany jako jeden z niewielu biskupów, który utrzymywał kontakty z opozycją antykomunistyczną i wspierał jej działalność. Te fakty i oceny uzupełnia niniejsza edycja źródłowa, która przybliża trwający od końca 1969 do października 1985 r. dialog operacyjny z funkcjonariuszy Departamentu IV MSW z ks. Gulbinowiczem. Początkowo, w latach 19701975, duchowny był traktowany przez nich jako kandydat na TW, później incydentalnie określano go jako kontakt operacyjny, raz jako kontakt poufny. Najczęściej jednak konwersacje z nim określano jako rozmowy operacyjne, rozmowy czy spotkania co świadczy o traktowaniu go jako kontaktu operacyjnego. Jednocześnie należy zaznaczyć, że w ewidencji operacyjnej w latach 19701986 ks. Gulbinowicz pozostawał zarejestrowany jako kTW. Wspomniane kontakty nie zostały dotychczas omówione w literaturze przedmiotu, pominięto także fakt uznawania abp. Gulbinowicza przez funkcjonariuszy SB za kontakt operacyjny, stąd potrzeba szczegółowego przedstawienia oraz opatrzenia aparatem krytycznym. To także początek realizacji zaprojektowanego w Komańczy programu duszpasterskiego Wielkiej Nowenny. Szczególnym wydarzeniem opisanym na kartach tego tomu jest podróż do Włoch wiosną 1957 r. Tom zawiera także relacje ze spotkań z ludźmi władzy - ostatnie dwa miesiące 1956 r. oraz rok 1957 to bowiem czas intensywnych kontaktów państwo - Kościół katolicki. [opis wg taniaksiazka.pl].

Komisja Wspólna przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski, sięgająca korzeniami końca lat czterdziestych minionego stulecia, wciąż pozostaje jednym z najbardziej tajemniczych gremiów. W okresie PRL, szczególnie w latach osiemdziesiątych, to ciało porozumiewawcze odgrywało niepoślednią rolę w procesie normalizacji relacji państwo–Kościół; najbardziej wymiernym rezultatem jego prac w omawianej dekadzie były tzw. ustawy majowe. Ponadto na posiedzeniach Komisji wielokrotnie poruszano kwestie dotyczące sfery polityki wewnętrznej i zagranicznej Polski, kondycji kultury oraz stanu gospodarki. Po 1989 r. Komisja Wspólna stała się symbolem instytucjonalizacji relacji państwo–Kościół w naszym kraju i tym samym klamrą spajającą dwie epoki w dziejach polskiego Kościoła katolickiego. [ipn.gov.pl]

Jeden z dwóch tomów syntezy Dzieje Lubelszczyzny 1918-1939 opracowany w ramach Oddziałowego Projektu Badawczego. Wstęp do zasadniczych rozważań stanowi omówienie stanu badań, oraz sytuacji społeczno-gospodarczą przed i w momencie zakończenia I wojny światowej. Główna część syntezy poświęcona jest krajobrazowi politycznemu ukazanemu w oparciu o analizę ustrój władz państwowych (administracja, samorząd, policja, wojsko i obrona cywilna, wymiar sprawiedliwości), struktur partyjnych i szeroko rozumianego życia politycznego. [ opis z ipn.gov.pl]

Demografia i migracje, warstwy społeczne i mniejszości narodowe, Kościoły i wspólnoty wyznaniowe, organizacje społeczne, ochrona zdrowia i życie codzienne – wszystkie te obszary tworzyły fundament ówczesnej rzeczywistości. Funkcjonowanie mieszkańców regionu zależne było również od poziomu rozwoju rolnictwa, przemysłu, handlu i rzemiosła, które podlegały drastycznym i wielokrotnym przemianom, postępom i załamaniom, choć de facto pozostawały w stanie systemowego kryzysu. Obraz szkolnictwa, życia naukowego, środków masowego przekazu, kultury i sztuki dopełnia całościowe ujęcie realiów epoki. [opis z ipn.gov.pl]

„Dziennik" Kazimierza Sakowicza to wstrząsająca relacja o masowej zbrodni niemieckiej, w której brali także udział - jako wykonawcy - kolaborujący z Niemcami Litwini, w podwileńskiej miejscowości Ponary. Notatki te obejmują okres od 11 lipca 1941 do 6 listopada 1943 r. Autor, przedwojenny dziennikarz, od 1941 r. mieszkał właśnie w Ponarach i był świadkiem dokonywanych tam masowych egzekucji. W swoim „Dzienniku" zapisywał zarówno to, co sam widział, jak i to, co usłyszał od innych. Notatki chował do butelek i zakopywał w ogrodzie. Natrafiono na nie po wojnie. W Ponarach ginęli przede wszystkim Żydzi (około 70 tys.), zwłaszcza z Wilna i okręgu wileńskiego. Ale nie tylko. Rozstrzeliwano tu również między innymi Polaków - żołnierzy ZWZ-AK, zakładników spośród polskiej inteligencji wileńskiej, a także jeńców radzieckich. Szacuje się, że w Ponarach zamordowano od 80 do 100 tys. osób. [lubimyczytac.pl]

Włodzimierz Kapczyński (1929-2018) - w 1947 r. organizator grupy Związek Walki z Komunizmem, w 1948 r. aresztowany, skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach na 7 lat więzienia, osadzony w Sosnowcu-Radosze, Wronkach, Potulicach, Raciborzu, Obozie Pracy Więźniów w Jelczu, zwolniony w 1953 r. na mocy amnestii. Od września 1980 r. w „Solidarności”; przewodniczący Komisji Zakładowej w Budostalu-4; w lipcu i grudniu 1981 r. delegat na I i II Walny Zjazd Delegatów (województwa katowickiego) Regionu Śląsko-Dąbrowskiego, członek Zarządu Regionu, delegat na I Krajowy Zjazd Delegatów, pracownik biura informacji i działu poligrafii. Od 1981 r. członek Związku Solidarności Polskich Kombatantów; współtwórca Związku Więźniów Politycznych PRL. 13 grudnia 1981 r. internowany w Ośrodku Odosobnienia w Katowicach, Jastrzębiu-Szerokiej i Uhercach, zwolniony w lipcu 1982 r. W latach 1982-1989 członek Regionalnej Komisji Wykonawczej, do końca 1988 r. szef kolportażu na północno-wschodnią część Regionu, organizator podziemnej poligrafii, m.in. druku pism „Regionalny Informator Solidarności”, „Głos Śląsko-Dąbrowski”, a także książek. W lutym 1989 r. uczestnik II Zgromadzenia Działaczy „Solidarności” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego w Ustroniu-Polanie.

Autor - dramaturg, pisarz, katolicki działacz polityczny, członek Rady Państwa - prowadził dziennik przez 14 lat. Zamieszczone tam codzienne zapisy stanowią cenne źródło wiedzy o Peerelu lat 50./60. - nie tylko na temat samego Zawieyskiego, jako niezwykłego świadka tamtego czasu, ale także - środowisk literackiego i politycznego, z którymi był związany. Szczególne znaczenie postaci Jerzego Zawieyskiego w środowisku Koła Poselskiego "Znak", zwłaszcza w kontekście wydarzeń Marca 68, czyni z tego wnikliwego zapisu wyjątkowe świadectwo historii Polski.Zapiski prowadzone od 1 stycznia 1955 urywają się w kwietniu 1969 - tuż przed ciężką chorobą pisarza i jego śmiercią w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach. Mają charakter zarówno dziennika intelektualnego - zapisu lektur, przemyśleń, notatek towarzyszących własnej twórczości, opisu spotkań i postaw kręgu pisarzy oraz ludzi Kościoła lat 50. i 60. (m.in. Jerzego Andrzejewskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, prymasa Stefana Wyszyńskiego, ks. Jana Ziei, osób związanych z "Tygodnikiem Powszechnym"), jak i zapisków związanych z życiem politycznym - pokazujących środowisko otaczające go, jako posła, przedstawiciela Koła "Znak" i członka Rady Państwa.Zawieyski pisał w zeszytach, piórem wiecznym - raz poczynionych zapisków nie uzupełniał i nie poprawiał. Jego Dzienniki są niezwykłym świadectwem epoki "małej stabilizacji", która nie doczekała się dotąd wnikliwego zobrazowania. Skądinąd to paradoksalne, że tak ważny dokument Polski powojennej pojawia się w całościowym, pełnym wyborze po raz pierwszy. [lubimyczytac.pl]

Publikacja jest relacją ze strajku studenckiego w Łodzi, zorganizowanego w styczniu i lutym 1981 r. Jadwiga Kowalczyk, wówczas studentka czwartego roku Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, opisuje rzeczywistość, której doświadczali studenci tej uczelni. Jest to tym bardziej cenne, że dotychczas w większym stopniu uwaga badaczy skupiała się na protestach organizowanych na Uniwersytecie Łódzkim

"Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1989", publikowana w tzw. systemie holenderskim, stanowi największe kompendium wiedzy na temat działalności opozycji w PRL w latach 1976-1989. Aktualny, pełny zasób "Encyklopedii" jest dostępny na stronie internetowej: www.encyklopedia-solidarności.pl Tom 3 wersji książkowej "Encyklopedii" zawiera 881 biogramów i 326 haseł rzeczowych. [IPN ; Stowarzyszenie "Pokolenie", 2020]

Album zawiera liczne niepublikowane do tej pory zdjęcia i dokumenty związane z życiem i działalnością ostatniego Komendanta Armii Krajowej – gen. Leopolda Okulickiego, ps. „Niedźwiadek”. Jest to realizacja planu rozpoczętego wspólnie przez zmarłego tragicznie prezesa IPN Janusza Kurtykę i Jacka Pawłowicza. Marzeniem prezesa było stworzenie dzieła, które, jak często powtarzał, byłoby „pomnikiem wystawionym generałowi”. Punktem wyjścia do pracy była książka jego autorstwa „Generał Leopold Okulicki »Niedźwiadek« 1898–1946”, wydana poza cenzurą w 1989 r. Uzupełniona o bogaty zbiór ikonograficzny i pamiątki z rodzinnej kolekcji, stanowi obszerne wydawnictwo albumowe dokumentujące życie i działalność generała Okulickiego. W albumie znajdują się wcześniej niepublikowane zdjęcia z okresu szkolnego w Bochni, walki w Legionach czy też z Powstania Warszawskiego. Na uwagę zasługują dokumenty Leopolda Okulickiego pochodzące z okresu służby w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR, dowodzonych przez gen. Władysława Andersa. Autorzy umieścili m.in. stenogram rozmowy gen. Andersa i płk. Okulickiego z Józefem Stalinem i Wiaczesławem Mołotowem. Do publikacji dołączona jest płyta DVD z dwoma filmami dokumentalnymi: „Niedźwiadek” Zofii i Andrzeja Kunertów oraz „Szesnastu” Włodzimierza Dusiewicza.